Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinde Haklı ve Haksız Nedenli Feshi

1. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Haklı nedenle Feshi

Karşılıklı güven ilkesine dayanan ve sürekli borç doğuran sözleşmelerde ortaya çıkabilecek bazı durumların objektif iyi niyet kuralları uyarınca taraflardan birisi için ilişkinin sürdürülmesini beklenemez ya da sözleşmenin devamını katlanılamaz hale getirebileceğini göz önüne alarak, bu gibi durumlarda taraflara ilişkiden kurtulma hakkı tanınmıştır.

Taraflar arasındaki kişisel ilişkinin çöktüğü bu durumlarda, hizmet sözleşmesinin belirli ya da belirsiz olduğuna bakılmaksızın tanına bu hakka ‘’haklı nedenle fesih ‘’ ismi verilmektedir.

MADDE 27- KULÜBÜN FESİH HAKKI

PFSTT m.27 ve 28, futbolcunun ve kulübün fesih hakkını ortaya koymaktadır, söz konusu maddede haklı fesihin tanımına yer vermemekle birlikte, haklı neden teşkil eden sebeplere yer verilmiştir.

(1) Özellikle aşağıdaki haller sözleşmenin feshi için haklı neden teşkil eder:

a) Futbolcunun futbol faaliyeti dışında vaki hastalık veya istirahat halinin altı ayı aşması,

b) Futbolcunun en az altı ay müddetle kesinleşmiş hak mahrumiyeti veya müsabakadan men cezası almış olması,

c) Futbolcunun bu talimatın 25. maddesinde sayılan yükümlülüklerini ağır surette ihlal etmesi, (Antrenmanlara katılmamak, maça çıkmamak vs.)

d) Futbolcunun, Futbol Menajerleri ile Çalışma Talimatı’na aykırı davranışları nedeniyle kesinleşmiş en az 4 resmi müsabakadan men cezası almış olması.

(2) Futbolcu sözleşmeden kaynaklanan edimlerini ifada temerrüde düştüğü takdirde, kulüp sözleşmesini feshetmek arzusunda ise, futbolcuya keşide edeceği bir ihtarname ile edimini uygun bir süre içerisinde yerine getirmesini bildirmek zorundadır. Futbolcu, söz konusu mehle rağmen edimlerini yerine getirmediği takdirde, kulüp mehilin sona ermesinden itibaren ancak 7 gün içinde sözleşmesini feshedebilir.  

MADDE 28- FUTBOLCUNUN FESİH HAKKI

   (1) Kulüp futbolcunun ücretlerini ödemekte temerrüde düştüğü takdirde ......

   (2) Kulüp sözleşmeden kaynaklanan diğer edimlerini ifada temerrüde düştüğü takdirde..

Profesyonel futbolcu sözleşmesinin feshinde, taraflar açısından haklı neden teşkil edebilecek durumlar yukarıda yer alan Talimat hükümlerinde sayılanlar ile sınırlı değildir . Bu haller dışında , Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesinde yer alan hükümler hatta İş kanununda yer alan sebepler haklı fesih sebebi olarak kıyas yoluyla görülebilir . Nitekim sözleşmesel ilişkiyi çekilmez hale getiren durumlar çok çeşitli şekillerde ortaya çıkabileceği  için , bunların tek tek Talimatta yer alması beklenemez .

Haklı nedenle fesih hakkı sözleşme ile kaldırılamayacağı gibi , bu haktan feragat etmek de mümkün değildir [2].

2.Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Haksız nedenle Feshi

Haklı neden teşkil edecek bir olayın henüz meydana gelmemiş o, dolayısıyla haklı nedenle fesih imkanı doğmamış iken, hizmet sözleşmesinin taraflardan birince fesih edilmesi hali ‘’ haksız fesih’’ olarak isimlendirilmektedir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, profesyonel futbolcu sözleşmesinin haklı bir nedene dayanılmaksızın kulüp veya futbolcu tarafından feshedilmesi durumunda i feshin geçerli ya da geçersizliğine ilişkin PFSTT’de bir hüküm yer almamaktadır. Bu bakımdan sözleşmenin haksız feshi durumunda, sözleşmenin hüküm doğurmaya devam edip edemeyeceği hususunda açık bir düzenleme mevcut değildir. Ancak PFSTT’nin profesyonel futbolcu sözleşmesinin sona ermesinin sonuçlarını düzenleyen altıncı bölümünde yer alan ve ‘’Sportif Cezalar ‘’ başlığını taşıyan m.30/1’de ‘’ profesyonel futbolcu sözleşmelerinin ... haklı bir sebebe dayanmadan feshedilmesi halinde, tazminat ödeme yükümlülüğünün ...’’ doğacağından bahsedilir.

Profesyonel futbolcu sözleşmesinin, kulüp tarafından haksız feshi durumunda, doktrindeki ağırlıklı görüşe göre kulüp, alacaklı temerrüdüne düşer. Başka bir anlatımla, işçi tarafından sunulan iş görme edimini haklı bir sebebi olmadan kabul etmeyen işveren, alacaklı temerrüdüne düşmektedir. Görüşü savunanlar, belirli süreli hizmet sözleşmesinde kural olarak taraflara bir bildirimli (olağan) fesih imkanının tanınmadığından yola çıkmaktadırlar. Hiçbir neden gösterilmesine gerek olmadan fesih yani bildirimli fesih hakkı, sadece belirsiz süreli hizmet sözleşmeleri için kabul edildiğinden belirli süreli hizmet sözleşmesinde haksız feshin geçerli bir fesih olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu bakımdan işverenin belirli süreli hizmet sözleşmesini feshetmesi durumunda fesih geçersiz sayılacak ve TBK 408 uyarında işçi (futbolcu) taahhüt ettiği işi yapmaya mecbur olmaksızın sözleşmedeki ücreti isteyebilecektir. Haksız fesih geçersiz sayıldığından hizmet ilişkisi, işçi sözleşmeyi haklı nedenle feshetmedikçe, sözleşme belirlenen süre boyunca devam edecektir.

Doktrinde yer alan başka bir görüşe göre, işveren, işçinin iş görme edimini kabul etmemekle alacaklının yol açtığı ifa imkansızlığı meydana gelmektedir. (TBK 136). Hizmet sözleşmesinden doğan, işçi için iş görme, işveren için ise iş verme borçlarının cebri icra yoluyla aynen yerine getirilmesi mümkün olmadığından, burada ifa imkansızlığından bahsetmek gerekecektir. Başka bir anlatımla, sözleşmeyi haklı bir sebebe dayanmadan fesheden işveren, işçinin çalışmasına engel olarak işçinin ifasını imkansız kılmaktadır. Dolayısıyla tarafların haklı bir nedene dayanmadan hizmet sözleşmesini feshetmeleri kusurlu bir ifa imkansızlığı oluşturur ve sözleşme kendiliğinden sona erer. Bu görüş temerrüt görüşü ile açıklanamayacağından futbolcunun ücret talebi işverenin işçiye ödeyeceği tazminat niteliğinde olacaktır.

PFSTT m.29 uyarınca feshin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığını inceleme durumunda olan TFF, feshin haklı bir sebebe dayanıp dayanmadığını kendiliğinden inceleme yetkisine sahip değildir. Zira 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’a uygun olarak oluşturulan TFF statüsü hükümleri çerçevesinde çıkarılan Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatının 2. maddesi uyarınca kulüpler ile futbolcular arasındaki sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklar, ancak tarafların başvurusu üzerine uyuşmazlıkları çözmeye münhasıran görevli ve yetkili bulunan Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK) tarafından incelenecektir. UÇK, kararlarında feshin haksız olduğuna kanaat getirildiği taktirde sözleşmenin devam etmeyeceği fakat sözleşmeyi haksız olarak sona erdiren tarafın tazminat ödemekle yükümlü olacağı şeklinde hüküm tesis etmektedir.

Haksız feshin başka bir sonucu olan sportif cezaların üzerinden geçmekte de yarar vardır. Sportif cezaların ne olduğunu anlamak için ilk önce koruma döneminin ne olduğunu anlamalıyız.

Genel olarak koruma dönemi; profesyonel futbolcunun 28 yaşından önce imzaladığı sözleşmenin yürürlüğe girmesini takip eden 3 yıllık (sezonluk) dönemi ya da 28 yaşından sonra imzaladığı sözleşmenin 2 yıllık (sezonluk) dönemini kapsayan alanı ifade etmektedir. Profesyonel futbolcu sözleşmesinin anılan koruma dönemleri içerisinde haksız olarak fesih edilmesi halinde, PFSTT m.30 uyarınca tazminat ödeme yükümlülüğünün yanı sıra, haksız fesih eden tarafa sportif cezalar da uygulanacaktır. Bu cezalar sadece profesyonel futbolcu sözleşmesinin taraflarını değil kimi zaman futbolcunun transferini kolaylaştırmak amacıyla, futbolcu ile kulübü arasındaki sözleşmeyi feshe yöneltecek şekilde davranışta bulunan kişileri de bağlayacaktır.